Trong vài năm trở lại đây, nền kinh tế Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực trong công cuộc mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là khi Việt Nam đã tham gia và ký kết các hiệp định thương mại tự do. Hội nhập kinh tế quốc tế đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, mở ra không gian phát triển mới cho nền kinh tế Việt Nam, mở rộng quan hệ hợp tác sâu rộng với các quốc gia trong khu vực và thế giới, nâng cao vị thế của Việt Nam trên đấu trường quốc tế. Đồng thời, tạo cơ hội để Việt Nam thực hiện chiến lược cơ cấu lại thị trường xuất khẩu theo hướng cân bằng hơn, thúc đẩy cải cách và tái cơ cấu nền kinh tế, tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, của doanh nghiệp. Theo ông Phạm Bình An – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ hội nhập WTO TP.HCM nhận định : “Việc hội nhập kinh tế quốc tế đã mở cửa thị trường sâu rộng với 16 FTA, góp phần giúp tăng trưởng kinh tế ổn định hơn cũng như tạo cơ hội cho các doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị và mạng lưới sản xuất khu vực, chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng tích cực, tập trung nhiều hơn vào các mặt hàng chế biến, chế tạo có giá trị và hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao hơn”.

      Tuy nhiên, ngoài những thành tựu to lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế quốc gia thì ông Phạm Ngọc Hưng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM lại cho rằng: “Bài toán mới cho các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập chính là làm thế nào để có thể cạnh tranh và tồn tại khi mà các hiệp định thương mại tự do phát sinh hiệu lực”. Bởi lẽ, theo ông thì năng lực hiện tại của doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa thực sự sẵn sàng trong việc hội nhập, so với đấu trường kinh tế quốc tế thì nền sản xuất nông nghiệp Việt Nam vẫn còn quá lạc hậu, chất lượng sản phẩm thấp và các doanh nghiệp vừa, nhỏ lại thiếu sự liên kết chặt chẽ, và đặc biệt hơn hết chính là hệ thống pháp luật Việt Nam chưa hoàn chỉnh, không đồng bộ gây khó khăn trong việc thực hiện cam kết của các tổ chức kinh tế quốc tế, chưa có chiến lược rõ ràng, chủ động khi tham gia các Hiệp định FTA. Cũng như các lợi ích quốc gia thu được từ tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế chưa tương xứng với tiềm năng của đất nước.

      Đứng trước những thách thức đó, thì giải pháp duy nhất để khắc phục những khó khăn phải đối mặt, đó chính là các doanh nghiệp cần phải thay đổi tư duy trong kinh doanh, thay đổi công nghệ và thiết bị, cần phải học hỏi và áp dụng các kỹ thuật công nghệ cao từ các nước trên thế giới vào việc sản xuất, tập trung vào “chất lượng” sản phẩm hơn, cũng như cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh, phải biết cách sử dụng hiệu quả các nguồn lực. Ngoài ra, các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần có sự liên kết chặt chẽ hơn. Bên cạnh đó, theo các chuyên gia thì doanh nghiệp cần chủ động hơn trong việc đưa ra những sáng kiến, góp ý chính sách trên tiêu chí lập luận hướng đến lợi ích chung, cũng như phải có giải pháp đi kèm khi đưa ra một vấn đề nào đó, v.v… Và Nhà nước cần phải có những chính sách hỗ trợ, tạo môi trường kinh doanh ngày càng phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đảm bảo quá trình hội nhập chủ động, thích ứng nhanh với những thay đổi nhanh trong quan hệ kinh tế quốc tế và khu vực.

      Trên đây là tất cả những nhận định, chia sẻ của các chuyên gia trong buổi “Tọa đàm Hội nhập kinh tế quốc tế - Nâng cao năng lực hoạt động Hiệp hội/Hội ngành hàng” được tổ chức vào ngày 17/08/2017 tại Tp.HCM do Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập WTO Tp.HCM phối hợp cùng Dự án Hỗ trợ Chính sách Thương mại và Đầu tư của Châu Âu (EU – MUTRAP) thực hiện.

Ngân Trương